Rubriek Column

De laatste tijd denk ik heel vaak ’oei, dat vind ik stom’. Dat kan over van alles gaan. Het zijn vaak kleine ergernissen waar ik zelf niets of weinig aan kan doen maar die me wel opvallen. Ik zal er een paar opnoemen. Ben alleen bang dat als ik eenmaal begin, ik niet meer op zal kunnen houden en er de komende acht weken elke week een column van mij in de krant staat. Ik zal proberen me tot de kern te beperken.

Wat ik héél stom vind, is dat mensen hun afval op straat gooien. Oké, een klein snoeppapiertje of een opgefrommelde kassabon kán per ongeluk uit je zak vallen maar héle vuilniszakken? Ik fiets redelijk veel en soms rij ik binnendoor en dan zie ik wel eens een paar grijze zakken in de berm liggen, meestal kapot dus je ziet dat er huisvuil in zit. Hóe ga je dan van huis? Leg je ze op de passagiersstoel en gaat dan ‘per ongeluk’ ergens in het buitengebied de deur aan de bijrijderskant open en vallen de zakken eruit? Nee, dan stop je ergens, stap je uit, pleurt de zakken in de berm, stapt weer in en rijdt weg alsof er niets gebeurd is. En jij maar denken dat je dan lekker goedkoop uit bent omdat je je kliko niet aan de straat hoeft te zetten maar ondertussen worden de gemeentelijke belastingen hoger omdat er steeds een aparte wagen moet rijden om jouw zooi op te halen. Dus, namens alle belastingbetalers: bedankt! (en ik denk er nu heel stoer ‘Loser!’ achteraan. Stom hè?)

Wat ik ook heel stom vind is dat er mensen zijn die pikken. Dat je iets pakt dat niet van jou is. In een winkel of in een woonhuis. Blijf gewoon met je takken van andermans spullen, zoek een baan en kóóp het zelf. Of kick af van je geldverslindende verslaving en doe iets nuttigs met je leven. Geen greintje begrip mijnerzijds. Laatst hoorde ik van iemand dat er iets gestolen was en dat vond ik het allerstomst. De fiets van een buurmeisje had een paar dagen aan de bushalte gestaan en toen ze naar huis wilde, was het voorwiel weg! Hoezo? Ook nu weer de terechte vraag: hoe ga je dan van huis? Denk je dan ineens: ‘Hmmm, mijn voorwiel is niet meer zo goed, ik ga eens kijken of ik er ergens eentje kan vinden. Goh, mooie fiets, mooi voorwiel ook, wat een toeval dat ik daar nou net tegenaan loop. O, ik heb toevallig het juiste gereedschap in mijn rugzak, laat ik het even losschroeven. De rest van de fiets hoef ik niet dus die laat ik liggen.’ Ga gewoon lekker naar de fietsenwinkel een voorwiel halen of naar de rommelmarkt of zo. Of vind je dat stom?

Ik bedenk ineens dat dit nog maar de top 2 is van dingen die ik stom vind. Ik ben dus verplicht er nog een keer over te schrijven. En echt, er zijn dagen dat ik álles stom vind, dus voorlopig heb ik nog stof genoeg om te schrijven.

Bijna iedere vereniging kan alleen functioneren bij de gratie van vrijwilligers. Stel je toch eens voor dat er geen verenigingsleven is in jouw gemeente; ondenkbaar toch. We willen sporten, bewegen, hobby’s uitoefenen en elkaar informeel kunnen ontmoeten. We moeten toch dingen samen kunnen doen. Het verenigingsleven is de slagroom op het leven. Het brengt mensen samen en geeft aan elkaar energie. Daar wil je toch graag bij horen zou je denken.

Maar waarom kunnen verenigingen dan zo moeilijk aan vrijwilligers komen? Willen we dan alleen maar de lusten? Zijn we dan zo erg met ons eigen kleine kringetje binnen? Die vragen komen automatisch aan de orde als je praat met bestuurders van verenigingen. Kijk eens om je heen, het lijkt wel of het huidige verenigingsleven voor het overgrote deel draait op gepensioneerden. De werkende klasse blijkt het te druk te hebben met andere zaken. Beide partners werken en hebben dan haast per definitie geen tijd voor vrijwilliger te spelen. Toch kun je daar vraagtekens bij zetten. In het verleden hadden mensen niet veel meer vrije tijd dan nu. Weliswaar was moeder de vrouw thuis maar die had in huis niet de hulpmiddelen van tegenwoordig. Dat scheelt wel een slok op een borrel. De werkweek van de kostwinner was ook een stuk langer dan tegenwoordig. We zijn na Wereldoorlog Twee van 48 via 45 en 40 naar 36 uren per week gegaan. Hoe lang is het geleden dat de zaterdagmorgen nog bij de normale werkweek hoorde? Ach ja, die goede oude tijd.

Nu werken beide partners maar weinigen hebben beiden een fulltime baan. De gemiddelde huishoudgrootte
bedraagt 2,15 en loopt nog steeds terug. Je zou zo denken dat er daardoor juist meer tijd vrij is gekomen voor keuzes.

Ligt het dan aan de eisen die verenigingen stellen? We verwachten van een vereniging kwaliteit, professionaliteit en het flexibel inspringen op de wensen van de leden. Daar moeten mensen in hun vrije tijd verantwoordelijkheid voor willen nemen. Dat is veel gevraagd, zeker, maar toch niet ondoenlijk. Met name de groep deelnemers aan het arbeidsproces zijn daarmee dagelijks bezig. Het heeft zelfs een toegevoegde waarde om daar in de vrije tijd informeel ook mee bezig te zijn. Dat kost energie, inderdaad, maar je krijgt er veel meer energie en levensvreugde voor terug. Je bent samen met mensen die dezelfde ontspanning willen als jij. Dat doet iets met je, het schept een band en bent bezig je hobby naar een hoger niveau te tillen. Samenwerken met heel verschillend in het leven staande mensen met andere kwaliteiten dan jij die eenzelfde iets willen nastreven, een enorme ervaring is. En jij maakt deel uit van zo’n groep.

In een vereniging is een variëteit aan werkzaamheden te doen. Wie je ook bent en wat je ook kunt, je bent ongetwijfeld in staat een steentje bijdragen aan het vele werk binnen een vereniging. Blijf niet passief aan de zijlijn staan als gebruiker. Nee, doe mee en maak duidelijk dat je er echt bij wilt horen.

Het duurt even voordat Phil Collins het podium opkomt. We maken deel uit van het publiek van 65.000 man, dat vanaf het einde van de middag wacht op de zanger, die in 2005 met zijn First Final Farewell Tour de wereld rondtrok en voor het eerst afscheid nam. Het veld in het Goffertpark staat en zit vol met fans, op zoek naar nostalgie en muziek met een hoog meezing gehalte. Op zoek naar de man, die met een slecht gehoor, zeer slecht ter been is, erg oud is geworden en vanavond waarschijnlijk dan toch zijn laatste optreden in Nederland heeft.

Ruim 10 minuten lang wordt de spanning opgevoerd en verschijnen er alleen foto’s van Phil op de schermen. Het is echt wennen om hem te zien, als hij het podium betreedt. Hij loopt met een kruk en neemt plaats op een stoel waar hij de rest van de avond blijft zitten. We zitten op een behoorlijke afstand van het podium, maar hij raakt me vanaf het eerste moment. Hij heeft moeite met de hoge tonen van ‘Against All Odds’, het nummer waar hij mee begint en ik raak er door geëmotioneerd. Door de tekst en de melodie, maar vooral ook door de kwetsbaarheid waarmee de zanger zich opstelt voor zo’n groot publiek. Ik ben niet de enige….

Hij lijkt wel 80 (Phil is van 1951), oogt zeer fragiel, zichtbaar ziek en zwak.. maar er heerst in het Goffertpark een sfeer die niet uit te leggen is. Na een moeilijke start blijkt dat Collins nog heel erg goed kan zingen met zijn herkenbare en steeds toonvastere stem. Terwijl de zon langzaam ondergaat, ontstaat er een bijzondere sfeer in het park en worden grote hits van weleer volop meegezongen. Mooi dat zijn 18-jarige zoon ook deel uitmaakt van zijn 14-koppige band.

Zou het echt de laatste keer zijn? Ook rockband Kiss nam vorige week
afscheid van het Nederlandse publiek met een show in de Ziggodome. Voor de tweede keer de laatste wereldtournee. Elton John kondigt al drie jaar aan met podium pensioen te gaan, terwijl Paul Simon vorig jaar in drie maanden tijd het voor elkaar kreeg om afscheid te nemen.

En ach, wat maakt het uit of de tournee, gezien alle ongemakken bedoeld is
geweest als therapie? Om Collins er mentaal gewoon weer bovenop te
helpen, na jaren van ellende? Het publiek geniet en ontvangt de Brit zo liefdevol. Het is zo aangrijpend: een zo fragiele, bijna zichtbaar zieke man zo lieflijk te zien zingen. Wat ons betreft komt er gewoon nóg een afscheidstournee over een paar jaar. We zijn erbij!

Passie is als woord flink onderhevig aan taalinflatie. Daar is sprake van wanneer een woord zo veel wordt gebruikt dat het een beetje zijn mening verliest. Passie is als woord zo verzadigd dat de betekenis verloren gaat. Open de website van een willekeurig bedrijf en er is een significante
kans dat je het woord daar aantreft. Als iedereen zegt met passie te werken, wat betekent het dan nog eigenlijk?

Werken met passie. Ieder bedrijf zegt het te doen en verwacht van haar werknemers hetzelfde. Is dat wel realistisch? Het is een ideaalbeeld dat iedereen een gepassioneerd werknemer is. Als-’ie dat niet is moet-’ie maar ander werk zoeken, zul je denken. Maar ga dat maar eens doen. Ga maar eens na wat jouw passie is en of jouw werk daar een 1-op-1 op aansluit. Of wanneer jouw passie reizen is, ben je dan verkeerd bezig in je werk wanneer je geen reisagent, stewardess of hotelbediende bent? Betekent het dan ook automatisch dat je een slechte werknemer bent, omdat jouw passie
elders ligt? Ik denk niet dat iedereen passie in diens werk als een vereiste ziet om naar behoren te kunnen functioneren.

Denk je dat een vuilnisman echt gepassioneerd is door troep? Je kunt van elk beroep wel een geromantiseerd ideaalbeeld bedenken (de vuilnisman die gepassioneerd orde en reinheid schept door straten stuk voor stuk van hun afval te ontdoen) maar in de praktijk valt dat – excuseer de woordkeus – vies tegen. Wanneer je werkt met passie voelt werken niet als werken en kun je langer werken, harder werken, en thuis werken. Dan voelt het niet als werken wanneer je overwerkt of wanneer je thuis nog ‘snel even iets doet’ met je laptop op schoot voor de TV. Kun je best doen toch? Het is immers je passie!

Begrijp me niet verkeerd: ik denk niet dat werken met passie een utopie is. Ik denk alleen niet dat één passie alle anderen uitsluit. Jouw toewijding hoeft niet aan één passie voorbehouden te zijn. Je werk zal er niet onder lijden wanneer je je gedurende de dag bedenkt dat het vanavond heerlijk weer zal zijn om te mountainbiken. Ik denk echter wel dat we niet af moeten vlakken dat sommigen juist búiten hun werk passie beleven. Iets dat ze doen om energie uit te putten, waarmee ze hun interne batterij opladen – terwijl sommigen juist met een opgeladen batterij hun werk verlaten. Jouw primaire passie kan je werk zijn maar dat hoeft niet, noch is het niet noodzakelijk voor goed functioneren.

Soms gaat het even niet zo lekker op je werk. Juist dan is het goed om te weten dat jouw passie thuis op je wacht, iets om even je hoofd leeg te maken en jezelf op te laden voor de volgende dag. Ik ken in ieder geval niemand die ervan baalt als de klok vijf uur slaat op vrijdagmiddag. Balen, het is weer weekend…

Op één van mijn (bij de trouwe lezer welbekende) ritjes op de fiets naar het werk zag ik een tijdje terug een vrachtwagen van een kuikenbroederij, met daarop een vrolijk tafereel. Er stonden meer dan levensgrote kuikens op, alsof ze in een bus zaten op weg naar een schoolreisje. Daaronder de tekst “Chickens traveling in optimal (air-)conditioning”.

Ik word daar heel erg cynisch van. Goed idee hoor, benadrukken dat je je dieren netjes vervoert, als ware het een schoolreisje. Het deed me denken aan onze eigen schoolreisjes vroeger. Bij terugkomst altijd het bekende ritueel: een paar straten voordat we de school bereikten, riep de chauffeur of leerkracht ons op om te bukken onder het raam, zodat de wachtende ouders zouden denken dat de kinderen niet mee terug waren gekomen. Best grappig, de eerste keer.

Maar stel nou dat op een kwaaie dag die bus echt leeg zou zijn. Dat de kinderen onder valse voorwendselen ‘s morgens de bus in zijn gelokt, om vervolgens vervoerd te worden naar een godvergeten oord waar ze nooit meer van terug komen. Je zou eens moeten zien wat voor heibel dat zou geven in de media! Er zouden vergelijkingen worden getrokken met periodes in onze geschiedenis waar we met afschuw op terugkijken.

Begrijp me goed, ik vind het heel goed dat die beestjes netjes worden vervoerd. Maar vanwege de bestemming vind ik het toch niet gepast om reclame te maken voor een schoolreisje, waarvan je vooraf weet dat de arme leerlingen nooit meer terug zullen keren. Eerder vind ik het netjes behandelen van levende wezens die je voor eigen gebruik houdt een heilige, of toch op zijn minst morele, plicht.

Had het geholpen als de slachtoffers van de holocaust allemaal eerste klas naar het kamp hadden mogen reizen? Misschien een beetje. Misschien was de ellende dan slechts 98% geweest van de ellende die ze nu hebben gehad.
Maar 98% van oneindig is nog steeds oneindig; dat kan iedere wiskundige je zo vertellen. Dus veel had dat niet geholpen.

Vooruit, laten we zeggen dat de kippen van tegenwoordig iets netter worden behandeld en dat ‘men’ zijn best doet om hun dood snel en pijnloos te maken. Dan nog vind ik dat je, als je toch reclame maakt voor je ‘humane’ behandeling, het complete verhaal moet vertellen. Zet dan op die vrachtauto: “Chickens traveling in optimal (air-)conditioning towards a fast and painless death”. Dan ben je helder en transparant. En dan pas stel je mensen in staat om een weloverwogen keuze te maken voor wat ze eten.

Later zei iemand mij trouwens dat de haantjes al bij het uitkomen worden
gedood en opgeruimd, en dat de reizende kuikens dus in alle gevallen legkippen zijn… Het zal wel. Maakt het veel uit of je op schoolreis gaat naar een vernietigingskamp of een werkkamp?

Ik heb mijn zonen een belofte gedaan. Dat ik een column aan hen zou wijden als ze hun examen zouden halen. Dit is de column dus ze zijn geslaagd. De column zou – met toestemming – gaan over het feit dat je vier of vijf jaar zo weinig mogelijk inspanning levert en dan toch met een diploma naar buiten kunt stappen. Want dat is wat er gebeurd is. Ik geloof dat ik niet zo’n moeder ben die elke dag loopt te roepen ‘ga ’s wat doen’ maar ik heb het wel héél vaak gedacht. En vast ook wel een paar keer per ongeluk hardop uitgesproken. Elke keer als er weer een proefwerkweek naderde en de punten er niet ál te florissant uitzagen, kneep ik ‘m. Gesprekken met de diverse mentoren verliepen allemaal gelijk: ‘als je even een tandje bij zet, sta je er comfortabeler voor en maak je het voor jezelf niet zo spannend’. Ze hoorden het aan, knikten van ‘ja’ maar deden van ‘nee’. Eerlijk gezegd hebben ze ook wel eens wat inspanning ‘naar boven afgerond’. Op de vraag: ‘Hoe lang besteed je aan je huiswerk?’ antwoordden ze steevast met een aantal minuten maar vertelden er niet bij dat dit per week was en niet per dag.

En nu is het dan toch zover; zonder ook maar één jaar over te hebben gedaan, hebben ze allebei een positieve uitslag. Ik zit het gewoon te verwerken want het komt nog niet echt binnen. Je wilt het niet echt maar eigenlijk was het misschien wel goed geweest als ze een keertje hard met hun neus op de feiten waren gedrukt maar niks, gewoon in één keer gehaald. “Zei het toch, mam”, kreeg ik net te horen. Ja, klopt, ze hebben het gezegd maar ik wilde het niet geloven. Dat ze een kei in rekenen zijn, was me inmiddels wel volstrekt duidelijk want de afgelopen weken was dit het gemiddelde gesprek onder het eten:

*Hoe ging het vandaag, jongens?

*Nou, het ging niet zo goed maar als ik voor Nederlands een 3,8 haal, dan moet ik voor wiskunde een 7,2 halen zodat ik daar mijn compensatiepunt niet voor hoef te gebruiken. Maar als ik een 5 haal dan hoef ik voor Engels nog maar een 4,5 en dan komt het toch nog goed. De vakken en de cijfers veranderden met de dag, zodanig dat ik het er van op m’n heupen kreeg. Examenstress noemen ze het: zij deden het examen, ik had de stress.

Maar nu is alles van me afgevallen: ik ben een SUPER trotse moeder van twee zonen met een schitterende eindlijst, waar na vandaag waarschijnlijk nooit meer iemand naar kijkt. We kijken terug op een mooie tijd op het Pius X-College (al mopperden ze wel eens maar dat is alweer vergeten). Ze gaan nu de volgende stap zetten. Oud en wijs genoeg om het zonder moeders bemoeizucht te kunnen. Ik laat het los, mijn taak zit erop wat betreft overhoren en aansporen. Het MBO en het HBO vraagt om meer autonomie en die krijgen ze van mij. Als examengeschenk.

Net terug van een weekje London. Een heerlijke week als afsluiter van de examens van onze zonen. Ze waren lekker op tijd klaar en hebben niets te doen tot september dus trokken we erop uit. Prachtige stad, ik geloof dat we dankzij de metro álles gezien hebben. Van The Tower tot Downing Street 10 (enórme teleurstelling voor mijn in politiek geïnteresseerde wederhelft want het blijkt niet meer dan een doodlopend straatje met een wezenloos groot hek ervoor) en van Covent Garden (nét de Queen gemist die daar iets kwam openen) tot het British Museum (éindelijk een mummie in het echt gezien).

Die metro dus, wát een uitvinding. Knap staaltje techniek en architectuur want ik heb nog nooit gehoord dat er een deel van is ingestort. Die treinen liggen in verschillende lagen over elkaar en rijden af en aan. Héél schematisch weergegeven zodat je eigenlijk niet verkeerd kunt gaan en gebeurt dat per ongeluk wel, dan ga je terug of door want je komt altijd op het punt waar je moet zijn.

Ik herinner me zo’n twintig jaar geleden toen we Londen bezochten met vrienden en we letterlijk struikelden over de zwervers in de gangen van de underground. Daar was nu absoluut geen sprake meer van; de poortjes aan de ingang helpen dus wel degelijk. De zwervers liggen nu rond de stations en in de parken. Het is niet meer zo dat een zwerver de hele coupé voor zichzelf alleen heeft omdat hij zó stinkt dat iedereen vanzelf vlucht. Twintig jaar geleden gebeurd, ik zweer het; die man wist duidelijk niet waar een toilet te vinden was, zijn jeans absorbeerde voldoende. Krijg nog jeuk en kotsneigingen, als ik eraan denk.

Het was een fantastische week, we zijn kriskras door de stad gegaan, keken vaak omhoog naar de kolossale gebouwen, waar strak tegenaan moderne gebouwen van glas zijn gebouwd. Imposant en onvoorstelbaar dat een welstandscommissie het goedkeurt maar oké, de ruimte is beperkt in deze wereldstad, dus je moet wel.

Terug thuis deed ik gauw even een boodschapje op de fiets en kwam ik tot de conclusie dat ik op het platteland toch het gelukkigst ben. Een paar dagen wereldstad is prima, leuk zelfs maar geef mij maar mijn eigen stalen ros in plaats van de underground. Die brengt me ook overal waar ik naartoe wil, iets minder snel maar ik kwam tot de conclusie dat ik tóch liever een koe dan een wolkenkrabber zie.

Een bericht uit de toekomst: maart 4019: “De spits van het voetbalteam wordt gehuldigd vanwege zijn 250ste verjaardag en zijn vijfduizendste doelpunt.” Dat zou zo maar kunnen in de toekomst. Zijn we dan te vroeg geboren of willen we dat niet beleven?

Deze uitspraak kwam in me op toen ik het boek Sapiens van Yuval Noah Harari las. Dat boek is een echte bestseller. Harari is als hoogleraar geschiedenis verbonden aan de universiteit van Jerusalem. In het boek Sapiens beschrijft hij de geschiedenis van de mensheid. Beginnend als een eencellig wezen beschrijft hij de ontwikkeling van de mens tot heden en geeft daarna een toekomstbeeld. De gedachte over de voetbalspits ontleen ik aan het hoofdstuk waarin Harari de vooruitgang van de medische wetenschap beschrijft. Daar heeft onze generatie al veel van meegekregen. De laatste honderd jaar is een enorme vooruitgang geboekt. Veel ziektes en gebreken zijn onder controle. Vele duizenden mensen zijn dagelijks bezig met de bevolking gezond te houden te genezen en verjonging tegen te gaan. En zij boeken steeds weer nieuwe successen. Je kunt je daarbij de vraag stellen hoe lang het nog duurt alvorens alle ziektes, gebreken en verouderingsverschijnselen onder controle zijn. Dat is toch het ultieme doel van al die gezondheidswetenschappers. Als zij hun doel bereiken, dan sterven mensen alleen nog door ongelukken en oorlogsgeweld of zelfs daarvoor bestaan levensreddende methoden.

Stel je toch eens voor: je blijft maar fit, gebreken worden opgelost, je hersenen kunnen gevuld worden met hetgeen je graag wilt weten en veroudering is er niet meer bij. Op je honderdste loopt je nog gemakkelijk de honderd meter in twaalf seconden want daarvoor heb je minstens tachtig jaar getraind. Als je een beetje uitkijkt bij het oversteken haal je met gemak je tweehonderdjarig huwelijksjubileum. Tjonge, tjonge, dan ken je je partner door en door. Kinderen gaan niet meer naar school, nee, die gaan naar de hersenspecialist. Bij die persoon kunnen mensen kennis ingebracht krijgen. Er zijn standaardpakketten en ook kan gekozen worden voor maatwerk. Een voordeel kan ook zijn dat je, na bijvoorbeeld honderd jaar, gemakkelijk kan wisselen van aandachtsgebieden, zo van: “kom laat ik me eens een tijdje bezig houden met archeologie, ik doe al zo lang robots maken.” Ja, robotisering zet zich ook door, dus al die ongemakkelijke klussen doet de mensheid niet meer. Wat denkt u daarvan, moet dit het ultieme doel zijn waarnaar de homo sapiens evolueert?

Wil die voetbalspits wel samenspelen met zijn achterachterkleinzoon? Ik heb zo het idee dat de mens op een gegeven moment het toch voor gezien wil houden. Het wordt overal zo druk als er alleen maar mensen bij komen en er nauwelijks afvallen. De wetgeving zal aangepast moeten worden. Er moet een opening geboden worden voor mensen die het genoeg vinden en uit het leven willen stappen. Daar zijn we toch al heel voorzichtig mee begonnen maar de begrenzingen kennen we nog nauwelijks.

In deze gedachtegangen zal de euthanasiewet langzaam maar zeker mee-
groeien met de vooruitgang van de medische wetenschap. Daar hebt u
vast nog niet aan gedacht.