36 19 april 2024 4 WERKEN MET PLEZIER Gefeliciteerd met jullie nieuwe duurzame bedrijfspand. Bedankt voor het vertrouwen en de prettige samenwerking! WWW.METALLICS.NL INFO@METALLICS.NL WIJ FELICITEREN MET DE PRACHTIGE NIEUWBOUW. BEDANKT VOOR HET VERTROUWEN! - Door Maikel Heeren - ”Aah ja, dat ken ik denk ik wel.” Sommige materialen geven elektrische lading af op moment dat er een kracht op wordt uitgeoefend. Deze materialen hebben zogenaamde piëzo elektrische eigenschappen. Een gebruiksvoorbeeld hiervan is een gas aansteker (zie foto). Door op de gele knop te drukken, wordt er kracht uitgeoefend op een piëzo element. Aan de voorzijde, in het metalen huisje, zitten de plus en de min contacten van de piëzo op korte afstand van elkaar. Door opbouw van elektrische lading vindt hier vonk overslag plaats. Deze vonk zet vervolgens het gas in de hens! ”Oh, zo zo! Dat wist ik niet.” Wat gebeurt met een materiaal als er een kracht op wordt uitgeoefend? Het materiaal zal door de kracht vervormen! Een slap materiaal zal veel vervormen. Een stijf materiaal zal relatief weinig vervormen. In de gas aansteker wordt een kracht uitgeoefend op een piëzo element. De vervorming van dit element kun je met het blote oog niet waarnemen. ”Twintig nanometer, dat is niet veel.” Het piëzo element in een gas aansteker is bijvoorbeeld 2 mm dik. Dit stijve element wordt onder invloed van kracht 20 nanometer dunner (één honderdduizendste van de dikte) én geeft daarmee elektrische lading af. De lading kun je inzetten voor vonk overslag maar deze lading kun je ook meten. De gemeten waarde is evenredig met kracht, ofwel de mate van dunner worden van het piëzo element. ”Omgekeerd werkt het ook?” Bij materialen met piëzo elektrische eigenschappen werkt het ook de andere kant op. Door elektrische lading toe te voegen aan een piëzo element, zal dit element vervormen. Een piëzo schijf van 2 mm kun je daarmee ook 20 nanometer dikker maken. Met deze kleine verplaatsingen, die afhankelijk zijn van de hoeveelheid lading, worden in high tech machines kleine correcties opgelegd voor een nog beter resultaat. ”Bij de buren in de tuin koekeloeren!” De gemiddelde Kempenaer wordt niet gelukkiger van die 20 nanometer. Het hart gaat er niet direct sneller van kloppen. Om het enigszins tastbaar te maken een voorbeeld. We maken vanaf de maan een foto van onze achtertuin. Onze telescoop lens is 1 meter lang en we moeten behoorlijk in zoomen om onze achtertuin met kleine vijver partij in zijn geheel scherp in beeld te krijgen. De voorkant van onze telescoop zit er maar 20 nanometer langs. Klinkt niet slecht. Alleen op een afstand van bijna 400.000 km betekent dit een fout van 8 meter. Zitten we bij de buren in de tuin te koekeloeren! Ook interessant maar een mooie foto van onze eigen achtertuin levert het niet op. ”Kleine toegift voor de liefhebbers.” Die 20 nanometer scheefstand zijn met wat extra elektrische lading gecorrigeerd. Tijdens het maken van de foto van de achtertuin blijkt echter dat de telescoop een klein beetje trilt. Niet heel veel maar toch met een amplitude van 0,10 nanometer. De foto mist hierdoor de scherpte die het wel verdient. Verhip, vergeten te melden dat aarde en maan in beweging zijn. Continue corrigeren is hoog nodig. Voeg vervolgens nog wat kruip, hysterese en veroudering aan de piëzo toe en het begint voor de liefhebber zowaar interessante materie te worden! PIËZO, WAT KUN JE DAAR MEE? ”BIJ DE BUREN IN DE TUIN KOEKELOEREN!” Fotograaf op de maan (Bron: AI) Nostalgische gas aansteker
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY4NjA=